Bu konu da nerden çıktı diye düşünüyor olmalısınız; anlatayım. En yakın arkadaşımın gelini, Ayça, ve dünya şekeri ve akıllısı kızı geçenlerde salmonella enfeksiyonu ile hastanelik oldular. Yazın daha da artıyor bu tür olaylar.
Sevgili Ayça, bu konuda bir yazı yazmamı istedi. Hayır diyemedim tabii; ne de olsa 2015 de bu blog’a başlamama ön ayak olan Ayça idi.
Aşağıdaki resimdeki güzel gelinimiz Ayça.
Salmonella enfeksiyonu genelde mikrobun bulaştığı yiyecekleri ve içecekleri tüketmekten, ve ellerden geçiyor. Yumurta, süt, et, ve tavuk belirgin bir şekilde “yüksek riskli” besinler. Meyve, ve sebzelerde salmonella mikrobu taşıyabiliyorlar, bilhassa gübre kullanıldığı zaman.
İnsanlar, hayvan dışkısında salmonella mikrobu bulunduğunda ve ellerine bulaştığında, el ve ağız teması sonucunda mikrobu kapabiliyorlar. Örneğin, evdeki köpeğiniz ile oynadıktan sonra, eller yıkanmadan, bir şey yenince.
Evcil hayvanlarınız varsa, ve salmonella mikrobunu kaptıysanız, derhal hayvanın dışkısını kontrol edin ve ishal olup, olmadığını saptayın.
Kişiden, kişiye geçmesi, eller, yiyecekler, ve başka objeler salmonella mikrobu taşıyan kişinin dışkısının elleri ile temasta bulunması ve ellerin iyice yıkanmaması sonucudur.
Belirtiler ve Semptomlar
Semptomlar, aşağıdakileri kapsayabilir:
- ateş
- ishal
- iştahsızlık
- baş ağrısı
- mide krampları
- mide bulantısı ve kusma.
Bazen, dışkıda kan veya mukoza gözlemlenebilir. Su kaybı (dehidrasyon) önemli bir komplikasyondur. Su kaybı olayı çocuklarda, yaşlılarda, ve bağışıklık sistemi zayıf olanlarda ciddi olabilmektedir.
Teşhis (tanımlama)
Teşhis, dışkıdan alınan bir örnekte salmonella mikrobu üreterek, veya dışkıda bu mikrobu PCR (polymerase chain reaction) yöntemiyle saptayarak gerçekleşir.
Kuluçka Dönemi
Enfeksiyonu kapmanız ile semptomların belirginleşmesi arasındaki zaman dilimidir “kuluçka dönemi”.
6 ila 72 saat, fakat genelde 12 ila 36 saat.
Ayça çığım, hastabakıcının mikrobu kapmasını pek çözemedim. Yukarıdaki zaman dilimi açısından sana olağan geldi mi?
Enfekte Dönemi
Hastalığı kapmış birinin, başkalarına bulaştırabileceği süredir bu.
Semptomlar sürdüğü sürece dışkıda salmonella mikrobu bulunmakta, ve başkalarına bulaşma olasılığı vardır.
Bazı kişiler hastalık geçtikten aylar sonra bile, bağırsaklarında bu mikrobu barındırmakta ve dışkı yoluyla bulaştırıcı olabilmektedirler.
Bu ÇOK ÖNMLİ TEMİZLİK UYARISINI aklınızdan çıkarmamanızı öneririm.
Tedavi
Salmonella enfeksiyonun geçmesi, genelde antibiyotikler kullanılmadan, bir hafta sürmektedir.
Salmonella enfeksiyonu “gastroenteritis” hastalığını tetikleyebileceği için aşağıdaki tedavi yöntemleri önerilmektedir.
- Bol, bol sıvı tüketimi. Benim önerim, suya bir çorba kaşığı organik (içinde mayası bulunan)elma sirkesi karıştırılarak içilmesi.
- Hastalığı hafif geçiren çocuklara, her zaman içtikleri sıvıların daha sık verilmesi. Gazlı içecekler, ve su karıştırılmamış meyve suları kesinlikle verilmemelidir.
- Kusmayı ve ishali önleyen ilaçlar verilmemelidir. Çocuklara kesinlikle, ve doktor tavsiyesi olmadan.
- Meme emen bebekler, hastalık süresince buna devam etmelidir.
- Su dengeleri normale döndükten sonra, çocuklar “normal” biberon ve katı yiyeceklere dönmelidir.
- Acıkan ve yemek isteyen çocuklara, normal yiyeceklerinden ufak porsiyonlar verilmelidir. Yüksek şeker ve yağ içeren yiyeceklerden kaçınılmalıdır.
Tıbbi Müdahale Ne Zaman Gerekir
- Susamak, azalan idrar, ağız kuruluğu, ayaktayken baş dönmesi gibi susuzluk (dehidrasyon) belirtileri
- Ateş
- Şiddetli karın ağrıları
- Kanlı ishal
Yukarıdaki belirtiler (semptomlar) gözlemlendiğinde, tıbbi müdahale/tavsiye zamanı geldiği anlamına gelir.
Önleyici Tedbirler
- Salmonella enfeksiyonu olan çocukları yuvaya, okula, yetişkinleri de işe ishal kesildikten 24 saatten evvel göndermeyin. Gıda sektöründe çalışanlar için bu süre 48 saattir.
- Salmonella enfeksiyonu olan bebekler, çocuklar, ve yetişkinler, ishal geçtikten ancak 24 saat sonra yüzebilirler.
- Et yemekleri çok iyi pişirilmeli; etin suyu berraklaşana kadar.
- Kirli veya çatlamış yumurta kesinlikle alınmamalı.
- Yemek konusunda temizlik/hijyen koşulları titizlikle uygulanmalı. Mümkün olduğu kadar, temizlik konusunda hiç bir müdahaleniz olamayacağı için, dışarıda ve dışarıdan yemek yenmemeli.
- Pastörize olmayan süt tüketilmemeli. Yetişkinler, bence, zaten süt tüketmemeli.
- El yıkama ve çevrenizi temiz tutma konusunda çok titiz olunuz.
- Evcil hayvanlardan salmonella enfeksiyonu kapma olasılığını hiç unutmayın.
- Meyve ve sebzeleri tüketmeden evvel iyice yıkamayı ihmal etmeyin. Benim önerim, bu yıkamayı sirke ve su karışımı ile gerçekleştirin. Sirke ve su böcek ilacı ve diğer tarım ilaçlarını temizlediğine göre, belki de salmonella bakterisini de etkisizleştirebilir.
- Tuvalet eğitimi almamış olan bebekler ve küçük çocuklar havuza, ishal olmasalar bile, sıkıca oturan ve su geçirmez bezlerle veya mayolarla girmeli, ve sık, sık altları değiştirilmeli.
- Girdiğiniz yüzme havuzlarının iyi bir şekilde dezenfekte edildiğinden emin olmalısınız.
Şimdi, benim önerilerim:
- Bağışıklık sisteminizi sağlam tutun. Prebiotik, ve probiotik, tüketiminizi arttırın; her gün tüketin. Çocuklar için eczanelerden probiotik kapsül temin edebilirsiniz.
- ÇOCUKLARINIZA:
- Tenekede, plastik şişede, hazır gıda tükettirmeyin. Üstünde “içindekiler” listesi olanlar da dahil. Teneke kutuda ısrarlıysanız, dikkat edin, kutunun altı veya üstü “şiş” olmasın; bu mikropların gaz salmasından olabilir.
- Televizyonda reklamını izlediğiniz hiç bir gıdayı tükettirmeyin.
- İçinde şeker (bilhassa mısır nişastasından yapılan HFCS), ve yapay tatlandırıcı olan besinleri tükettirmeyin.
Listeyi daha da uzatabilirim, ama yazılarımı okuyanlar bilirler.
Şimdilik bu kadar; haftaya görüşmek üzere.
