Yeterli süre uyumanıza rağmen yorgun kalkıyorsanız, bu kaliteli uyku almadığınıza işaret eder.
Çoğumuz 8 saat uyuyunca enerjik bir şekilde uyanacağımızı düşünürüz. Uyku süremize odaklanıp, uyandığımızda kendimizi nasıl hissettiğimizi göz önünde tutmayız. Önerilen süre uyumamıza rağmen, dinlenmiş olarak kalkmayabiliriz. Bunun nedeni uyku süresinin tek başına bir şey ifade etmeyeceği ve uyku kalitesinin de önemli bir unsur olmasındandır.
“Doğru” uyku konusu oldukça karmaşıktır.
“Dinlendirici” uyku konusunu sizlere özetlerken, neden önemli olduğunu ve yeterince dinlendirici uyku alıp, almadığınızı nasıl ölçebileceğinizi anlatacağım.
Kaliteli uyku deyince neyi kastediyoruz?
Vücudumuz 4 aşamalı bir uyku temposuna tabidir ve bu süreçte vücut ısımız değişir ve nefes almamız yavaşlar. Bu 4 aşamayı ikiye bölmemiz gerekir; REM uykusu ve REM olmayan uyku. REM’in anlamı “Rapid Eye Movement”, yanı gözlerin hızlı hareket etmesi. Dördüncü aşama REM uykusudur.
Derin uyku, buna “yavaş dalga uykusu” da denir, REM olmayan uykunun son aşamasıdır. Gecenin ilk yarısını bu derin uykuda geçiririz. Derin uyku kesimleri uyuma ilerledikçe azalma göstermektedir. Derin uykunun oranı, uyku süresinin %15’i ile %23’ü arasında değişmektedir.
Derin uyku sürecinde, kalp atışlarınız ve nefes alıp-vermeniz yavaşlar ve kaslarınız gevşer. Beyin dalgalarının hızı da düşmektedir. Uzmanlar, derin uykunun iyileşme/toparlanma ve büyüme açısından önemini vurgulamaktadırlar. Uyku temposunun bozulması, 8 saat uyusanız bile, uyku kalitesini düşürmektedir. Yeterince derin uyku ve REM uykusu almamak her yönden olumsuz etkiler yaratmaktadır.
Yeterince dinlendirici uyku almadığınızın belirtileri
Doğal olarak, uyurken uyku kalitesini ölçmek mümkün değildir. Ancak, uyku kalitenizin iyi olmadığının bazı belirtileri bulunmaktadır. En yaygın olanları sıralayalım:
- Uyandığınızda kendinizi tükenmiş hissetmek. Yeterince derin uyku almadığınızda, uzun uyusanız bile, tükenmiş/bitap hissedersiniz kendinizi. Uyku sorununuz olduğunun en yaygın kanıtı budur.
- Kendinizi sinirli hissetmek. Doğal olarak, hepimizin sinirli olduğu dönemler vardır. Ancak, iyi uyku almadığınızda, genelde umursamayacağınız şeyler sinirlerinizi tetikleyebilir. Genelde çabuk sinirlenen biri iseniz, daha çabuk sinirlenmenizin nedeni dinlendirici bir uyku almamış olmanızdır.
- Konulara odaklanma sorunu. Kaliteli bir uyku almadığınızda, odaklanma ve “uyanık” olma sorunları yaşayabilirsiniz.
- Hafıza kaybı. Uykusuzluk, “çalışan hafıza” denen ve günlük işlerinizi yapmanızı sağlayan hafızayı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Hem yapmanız gereken şeylerde aksama hem de daha fazla hata yapma olasılığı artmaktadır.
- Normalin üstünde uyuklama. Örneğin, ben öğle yemeğinden sonra 30-45 dakika koltuk üstünde “kestiririm”. Bunun dışında uyuklamak, gece uykunuzun tatmin edici olmadığının işaretidir.
Uykunuzu “ölçmeli misiniz?”
Bunu gerçekleştirmenin birçok aracı/yöntemi olduğunun, eminim, hepimiz farkındayız. Uykunuzu ölçmek, uyku kalitenizi, sürenizi ve uyanık olduğunuz zaman açısından sizi bilgilendirir. Nefes almanızı ve kalp atışlarınızı bile kayda geçer. Bu ölçümler, huylarınızı belirttiği gibi, alışkanlıklarınızı da gün yüzüne çıkartabilir.
Ölçme “aletlerine” gelince birçok seçenek bulunmaktadır. En popüler seçenek saatlerdir. Ancak, yüzük ve yatağın üstüne serilen aygıtlar da bulunmaktadır. Araştırdığınızda, fiyat açısından şoke olacağınızı düşünmeyin.
Uyku ölçmeye başlamak çok kişi için iyi bir fikir olduğunu belirtmek isterim. Teknoloji kullanarak uykunuzu ölçmeniz, gerekli uyku süresini ve uyku temposunu saptamanıza yardımcı olacaktır. Uyku sürecinizi “normale “dönüştürmek ve stresinizi azaltmak istemez misiniz?
Bu sefer da bu kadar; kalın sağlıcakla.
